Do dzisiaj w programie nauczania przetrwały przede wszystkim techniki: kenjutsu, bōjutsu, naginatajutsu, iaijutsu, tachiai, battōjutsu, sōjutsu, kodachijutsu oraz ryōtōjutsu. Jednak oprócz wymienionych wyżej dziedzin niektórzy mistrzowie przekazują również wiedzę o innych technikach. Mistrz Sugino Yukihiro naucza swoich studentów również technik jūjutsu i shurikenjutsu, natomiast shihan Ōtake Risuke przekazuje dodatkowo ustną wiedzę o sztuce ninjutsu, o strategii budowy fortyfikacji czy o sztukach magicznych, które w rzeczywistości łączyły w sobie elementy kosmologii i mistyki. Poniżej prezentujemy pełny program Katori Shintō-ryū wraz z tłumaczeniami nazw.
Tachijutsu【太刀術】
techniki posługiwania się mieczem
Kenjutsu【剣術】
techniki walki mieczem długim
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
omote no tachi | 【表之太刀】 | podstawy miecza |
- itsutsu no tachi | 【五津之太刀】 | pięć technik miecza |
- nanatsu no tachi | 【七津之太刀】 | siedem technik miecza |
- kasumi no tachi | 【神集之太刀】 | miecz zebranych bóstw kami |
- hakka no tachi | 【八神之太刀】 | miecz ośmiu bóstw kami |
gogyō no tachi | 【五行之太刀】 | pięć nauk o mieczu |
- mittsu no tachi | 【三津之太刀】 | trzy techniki miecza |
- yottsu no tachi | 【四津之太刀】 | cztery techniki miecza |
- in no tachi | 【陰之太刀】 | miecz cienia |
- sha no tachi | 【捨之太刀】 | odrzucany miecz |
- hatsu no tachi | 【發之太刀】 | rozpoczynający miecz |
gokui shichijō no tachi | 【極意七条之太刀】 | esencja siedmiu artykułów o mieczu |
- tōyama no tachi (ukifune no kurai) | 【遠山之太刀】 (浮船之位) | miecz odległej góry (pozycja dryfującej łodzi) |
- katanami no tachi (yosui no kurai) | 【片浪之太刀】 (葉水之位) | miecz częściowej fali (pozycja wodnych liści) |
- agenami no tachi (sangetsu no kurai) | 【揚波之太刀】 (山月之位) | miecz wznoszącej się fali (pozycja księżyca nad górą) |
Iaijutsu【居合術】
techniki szybkiego dobywania miecza
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
omote no iai | 【表之居合】 | podstawy iai |
- kusanagi no ken | 【草薙之剣】 | miecz trawosiecz |
- nukitsuke no ken | 【抜附之剣】 | wyjęty i dźgający miecz |
- nukiuchi no ken | 【抜討之剣】 | wyjęty i tnący miecz |
- uken | 【右剣】 | miecz prawy[ch cięć] |
- saken | 【左剣】 | miecz lewy[ch cięć] |
- happōken | 【八方剣】 | miecz w ośmiu kierunkach / miecz ośmiu kierunków |
tachiai no battōjutsu | 【立会之抜刀術】 | techniki szybkiego wyciągnięcia miecza w pozycji stojącej |
- yukiai gyakunuki no tachi | 【行合逆抜之太刀】 | napotykający [wroga], przeciwnie wyciągnięty miecz |
- zengo chidori no tachi | 【前後千鳥之太刀】 | miecz przedniej i tylnej siewki |
- yukiai migi chidori no tachi | 【行合右千鳥之太刀】 | miecz siewki napotykającej [wroga] z prawej |
- gyakunuki no tachi | 【逆抜之太刀】 | przeciwne wyciągnięcie miecza |
- nukiuchi no tachi | 【抜 討之太刀】 | wyjęty i tnący miecz |
gokui no iai | 【極意之居合】 | esencja iai |
- kumokiri no ken | 【雲切之剣】 | miecz tnący chmury |
- hangetsu no ken | 【半月之剣】 | miecz półksiężyca |
- seigan no ken | 【清眼之剣】 | miecz nieskalanego wzroku / miecz czystego wzroku / oka |
- muitsu no ken | 【無一之剣】 | pierwszy miecz nicości |
- muni no ken | 【無二之剣】 | drugi miecz nicości |
Ryōtōjutsu【両刀術】
techniki walki dwoma mieczami
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
ryōtō | 【両刀】 | dwa miecze |
- eigetsu no tachi (niō no kurai) | 【永月之太刀】 (二王之位) | miecz wiecznego księżyca (pozycja dwóch królów) |
- suigetsu no tachi (tenchi no kurai) | 【水月之太刀】 (天地之位) | miecz księżyca odbitego w wodzie (pozycja niebios i ziemi pozycja całego uniwersum) |
- isonami no tachi (fūha no kurai) | 【磯浪之太刀】 (風葉之位) | miecz przybrzeżnych fali / miecz fali uderzającej o brzeg (pozycja liści na wietrze) |
- murakumo no tachi (sasu no kurai) | 【村雲之太刀】 (佐寿之位) | miecz chmur nad wioską / miecz zachmurzonej wioski (pozycja ratująca życie) |
Kodachijutsu【小太刀術】
techniki walki krótkim mieczem kodachi
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
gokui no kodachi | 【極意之小太刀】 | esencja kodachi |
- hangetsu no kodachi | 【半月之小太刀】 | kodachi półksiężyca |
- suigetsu no kodachi | 【水月之小太刀】 | kodachi księżyca odbitego w wodzie |
- seigan no kodachi | 【水月之小太刀】 | kodachi czystego widzenia |
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
omote no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【表之棒】 | podstawy kija bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej |
- seriai no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【迫合之棒】 | zapoznanie się z bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej |
- sune-hishigi no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【臑挫之棒】 | bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej miażdżące kolana |
- sayū no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【左右之棒】 | bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej prawej i lewej strony |
- kasa-hazushi no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【笠研乏棒】 | bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej zdejmujące nakrycie głowy |
- hane-tsuru-be no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【刎釣瓶之棒】 | bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej noszące konwie z wodą |
- tachi-nami no bō | 【立浪之棒】 | bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej wznoszącej się fali |
gokui no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【極意之棒】 | esencja kija bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej |
- gedan no kamae no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【下段構之棒】 | bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej niskiej pozycji |
- kasumigake no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【霞掛之棒】 | bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej pokryte mgłą |
- denkō kamae no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【電光構之棒】 | bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej pozycji pioruna |
- in no kamae no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【陰構之棒】 | bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej pozycji cienia |
- hikizue no kamae no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【引杖構之棒】 | bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej pozycji ciągnięcia laski |
- tatsue kamae no bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej | 【立杖構之棒】 | bōKij o długości około 1,82 m (6 shaku) i średnicy około 3 cm (1 sun), wykonany z jednego kawałka drewna (zazwyczaj dębu lub buku), służący do walki po złamaniu się końcówki włóczni yari lub naginaty Więcej pozycji stojącej laski |
Naginatajutsu【薙刀術】
techniki walki halabardą
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
omote no naginata | 【表之薙刀】 | podstawy naginaty |
- itsutsu no naginata | 【五津之長刀】 | pięć technik naginaty |
- nanatsu no naginata | 【七津之長刀】 | siedem technik naginaty |
- kasumi no naginata | 【霞之長刀】 | mglista naginata |
- hakka no naginata | 【八箇之長刀】 | osiem technik naginaty |
gokui shichijō no naginata | 【極意七條之薙刀】 | esencja siedmiu artykułów o naginacie |
- embi no naginata | 【燕飛之長刀】 | naginata lecącej jaskółki |
- tombo no naginata | 【蜻蛉之長刀】 | naginata ważki |
- yoko no naginata | 【龍虎之長刀】 | naginata smoka i tygrysa |
Sōjutsu【槍術】
techniki walki włócznią
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
omote no yari | 【表之槍】 | podstawy włóczni |
- hiryū no yari | 【飛龍之槍】 | włócznia latającego smoka |
- koryū no yari | 【去龍之槍】 | włócznia przemijającego smoka / włócznia martwego smoka |
- tsukidome no yari | 【突留之槍】 | włócznia zatrzymująca pchnięcia |
- an’ya no yari | 【揚矢之槍】 | włócznia wznoszącej się strzały |
- denkō no yari | 【電光之槍】 | piorunująca włócznia / włócznia piorunów |
- yoru no ya yari | 【夜之矢槍】 | włócznia nocnej strzały |
hiden no yari | 【秘伝之鎗】 | sekretne techniki włóczni |
- jōdan no yariai | 【上段之鎗合】 | wznosząca się włócznia |
- gedan no yariai | 【下段之鎗合】 | opadająca włócznia |
Shurikenjutsu【手裏剣術】
techniki rzucania małymi przedmiotami
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
omote no shuriken | 【表之手裏剣】 | podstawy posługiwania się shurikenami |
- siedem form kata | ||
gogyō no shuriken | 【五行之手裏剣】 | pięć nauk o shurikenach |
- osiem form kata | ||
gokui no shuriken | 【極意之手裏剣】 | esencja posługiwania się shurikenami |
- dziewięć form kata | ||
okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
Jūjutsu【柔術】
techniki walki wręcz
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
gokui no jūjutsu | 【極意之柔術】 | esencja technik walki wręcz |
- tsūken | 【通拳】 | podążając za pięścią |
- uchitori-te | 【内取手】 | chwytając rękę od wewnątrz |
- sotodori-te | 【外取手】 | chwytając rękę z zewnątrz |
- konoha-gaeshi | 【木葉返】 | odwrócenie liścia |
- musa-soku | 【無左足】 | zabranie lewej nogi / brak lewej nogi |
- kata-e-mon | 【片衣紋】 | złapanie za jedno ramię / bark |
- ryō-e-mon | 【兩衣紋】 | złapanie za dwa ramiona / barki |
- koromo-shibori | 【衣搾】 | wykręcenie zbroi |
- kareki-ori | 【枯木折】 | złamanie martwego drzewa |
- oni-osae | 【鬼抑】 | spętanie demona |
- tengū-gaeshi | 【天狗返】 | zwrócenie / zwrot / oddanie tengū |
- yami-no-yo | 【闇之夜】 | noc mroku |
- sasudome | 【佐壽留 】 | zatrzymanie pchnięcia / dźgnięcia |
- giboshu-gaeshi | 【疑寶珠返】 | |
- taki-toshi | 【瀧落】 | spadający wodospad |
- hishiribiki | 【七里引】 | prowadzić przez siedem długości |
- sukatamisugatami | 【姿見】 | zwierciadło |
- hagoromo-shibori | 【羽衣搾】 | wykręcenie szat |
- yume-makura | 【夢枕】 | poduszka snów |
- hiji-gane | 【臂金】 | żelazny łokieć |
- enji-shibori / saruko-shibori | 【猿子紋】 | |
- toba-soto-ori | 【鳥羽外折】 | |
- shika-no-issoku | 【鹿之一足】 | jedna noga jelenia |
- yama-toshi | 【山落】 | opadnięcie góry / spadająca góra |
- sodeguruma | 【袖車】 | |
- taki-yoko-koe | 【立横聲】 | |
- dō-shibori | 【胴搾】 | wykręcenie torsu |
- hiki-shibori | 【引搾】 | ściśnięcie i szarpnięcie / szarpnięcie z wykręceniem |
- shōgi-daoshi-ori | 【将棋倒折】 | |
- saka-yubi | 【逆指】 | wykręcenie palców |
- kubi-shibori | 【首搾】 | duszenie / skręcenie karku |
- washi-no-ha-otoshi | 【鷲之羽落】 | |
- sora-muki-busei | 【空向伏】 | |
- kata-bane-osae | 【片羽子抑】 | |
- oniki-bina | 【鬼木離】 | |
- gozen-tori | 【御膳取】 |
Ninjutsu【忍術】
techniki obronne przed atakami oraz obecnością ninja
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
Chikujōjutsu【築城術】
znajomość budowania fortyfikacji
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
Gunbai-heihō【軍配兵法】
wojskowa wiedza strategiczna i taktyczna
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
Tenmon-chirigaku【天文地理学】
wiedza astronomiczna i geograficzna
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
In’yō-kigaku【陰陽気学】
wiedza tajemna, obejmująca kosmologię i mistykę
Nazwa Kata (czyli formy) | Zapis po japońsku | Tłumaczenie na polski |
---|---|---|
kuji no in | 【九字之印】 | dziewięć gestów |
jūji no hō | 【十字之法】 | metoda dziesięciu znaków |
okuden | 【口伝】 | przekaz ustny |
Bibliografia
- 免許皆伝巻物 (zwoje menkyo kaiden)
- 横瀬 知行、『日本の古武道』、日本武道館、東京、二〇〇一年
- “WAY OF THE WARRIOR – Way of the Samurai”, produkcja: BBC, 1983
- http://en.wikipedia.org/wiki/ Tenshin_Shōden_Katori_Shintō-ryū